کنوانسیون حمایت از افراد دارای معلولیت
مقدمه
دولتهای عضو كنوانسیون حاضر ،
(الف) با یادآوری اصول اعلام شده در منشور سازمان ملل متحد كه منزلت و ارزش ذاتی و حقوق برابر و لاینفك همه اعضای خانواده بشری را بعنوان بنیان آزادی ، عدالت و صلح در جهان به رسمیت می شناسد،
(ب) با شناساییاین كه سازمان ملل در اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق هایبین المللی حقوق بشر اعلام و موافقت نموده است كه همگان بدون هر گونه تمایزی، از تمامی حقوق و آزادیهای مندرج در اسناد مذكور ، برخوردار می باشند ،
(پ) با تاكید مجدد بر جهان شمولی، عدم انفكاك ، وابستگی متقابل و ارتباط فی مابین تمامی حقوق بشر و آزادیهای بنیادین و نیاز افراد دارای معلولیت به بهره مندی كامل آنها بدون تبعیض تضمین گردد ،
(ت) با یادآوری میثاق بین المللی حقوقاقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ،میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی ،كنوانسیونبین المللی حذف تمامی اشكال تبعیض نژادی، كنوانسیون رفع كلیه اشكال تبعیض نسبت به زنان ، كنوانسیون منع شكنجه و سایر مجازاتها یا رفتارهایتحقیر آمیز غیر انسانی و ظالمانه ، كنوانسیون حقوق كودك و كنوانسیون بین المللی حمایت از حقوق تمامی كارگران مهاجر و اعضای خانواده های آنان ،
(ث) با اذعان به این كه معلولیت مفهومی تحول پذیر بوده و این كه معلولیت منتج از تعامل افراد دارای نقص و موانع محیطیاست كه مشاركت كامل و موثر آنان در حالت برابر با سایرین در جامعه را مانع می گردد،
(ج) با اذعان بهاهمیت اصول و خط مشی های مندرج در برنامه جهانی اقدام ۱ در مورد افراد معلول و در قواعد استاندارد در خصوص یكسان سازی فرصتها برای افراد دارای معلولیت درتاثیر گذاری برارتقاء ، تنظیمو ارزیابی سیاستها ، طرحها ، برنامه ها و اقدامات درسطوح ملی ، منطقه ای وبین المللی بمنظور آنكه فرصتها برای افراد دارای معلولیت بیشتر یكسان گردد،
(چ) با تاكید بر اهمیت جریان سازی موضوع معلولیت بعنوان جزء جدایی ناپذیرراهبردهای مرتبط با توسعه پایدار،
(ح) با اذعان به این كه تبعیض علیه هر فرد بر مبنای معلولیت تخطی از منزلت و ارزش ذاتی هر فرد انسانی است،
(خ) با اذعان بیشتر بر تنوع بین افراد دارای معلولیت ،
(د) با اذعان به نیاز بمنظور ارتقاء و حمایت از حقوق بشر تمامی افراد دارای معلولیت شامل آنهاییكه نیازمند حمایت شدیدتری می باشند،
(ذ) با نگرانی از این كه علی رغم وجود اینگونهاسناد وتعهدات ، افراد دارای معلولیت كماكان با موانعی در مشاركت بعنوان عضو برابر جامعه و همچنین نقض حقوق بشری آنان در تمامی نقاط جهان مواجه می باشند ،
(ر) با اذعان براهمیت همكاریهای بین المللی برای بهبود شرایط زندگی افراد دارای معلولیت در تمامی كشورها بویژه در كشورهای در حال توسعه،
(ز) با اذعانبه مشاركتهای ارزشمند بالفعل و بالقوهافراد دارای معلولیت در موردرفاه كلیو تنوع جوامعشان و اینكه ارتقاء بهره مندی كامل افراد دارای معلولیت در موردحقوق بشر و آزادیهای بنیادین و اینكهمشاركت كامل افراد دارای معلولیت منتج بهگسترش حس تعلق و پیشرفتهای مهم در توسعه اقتصادی، اجتماعی و انسانی جامعه و فقر زدایی می گردد،
(ژ) با اذعان به این كه، برایافراد دارای معلولیت ، استقلال فردی و عدم وابستگی شامل آزادی انتخاب ،مهم می باشد،
(س) با در نظر گرفتن این كه افراد دارای معلولیت بایستی این فرصت را داشته باشند كه فعالانه در روند تصمیم گیریها در مورد سیاستها و برنامه ها شامل مواردی كه مستقیما به آنها مربوطه می شوند ، دخالت نمایند، (ش) با ابراز نگرانی از وضعیت دشواری كه افراد دارای معلولیت كه دچار چند نوع و یا اشكال تشدید یافته تبعیض بواسطه نژاد، رنگ ، جنسیت، زبان، مذهب، عقاید سیاسی و یا دیگر عقاید، و یا منشاء ملی، قومی، بومی و یا اجتماعی، دارایی ، تولد ، سنو یا سایر خصوصیات با آنان مواجه می گردند،
(ص) با اذعان به این كه زنان و دختران دارای معلولیتغالبا در معرض خطر بیشتری هم در درون و هم در بیرون خانه می باشند و مورد خشونت ، آسیب، یا سو استفاده ، غفلت، یا برخوردهای ناآگاهانه ، سو رفتار و یا استثمار واقع می گردند،
(ض) با اذعان به این كه كودكان دارای معلولیت بایستی از بهره مندی كامل از حقوق بشر و آزدایهای بنیادین بر مبنای برابربا سایر كودكان برخوردار گردند ، با یادآوری تعهدات دولتهای عضو در مورد كنوانسیون حقوق كودك ،
(ط) با تاكید بر گنجاندن دیدگاههای جنسیتی در تمامی تلاشها در جهت ارتقاء بهره مندی كامل از حقوق بشر و آزادیهای بنیادین توسط افراد دارای معلولیت ،
(ظ) با تاكید بر این حقیقت كهاكثر افراد دارای معلولیت در شرایط فقر زندگیمی نمایند و در این ارتباط،نیاز اساسی برای بررسی پیامد منفی فقر بر افراد دارای معلولیت را تصدیق می نماید،
(ع) با در نظر داشتن این كه شرایط صلح و امنیت بر مبنای احترام كامل برای اهداف و اصول مندرج در منشور ملل متحد و رعایتاسناد حقوق بشری نافذ جهت حمایت كامل از افراد دارای معلولیت بویژه در منازعات مسلحانه و اشغال بیگانگانضروری می باشد ،
(غ)اذعان به اهمیت دسترسیبه محیط فرهنگی، اقتصادی ، اجتماعی و فیزیكی و به بهداشت و آموزش و به اطلاعات و ارتباطات در جهت توانمند ساختن افراد دارای معلولیت در بهره مندی كامل از تمامی حقوق بشرو آزادیهای بنیادین،
(ف) وقوف به این كه فرد نسبت به سایر افراد و جامعه ایی كه به آن تعلق دارد ، دارای وظایفی می باشد و در جهت ارتقاء و رعایت حقوق برسمیت شناخته شده در منشور حقوق بشر۲مسئول است تلاش نماید،
(ق) با اعتقاد به این كه خانواده واحدبنیادین و طبیعی در جامعه است و از حمایت جامعه و دولت برخوردار می باشدو این كهبمنظور آنكه خانوادها در جهت مشاركت برایبهره مندی كامل و یكسان ویژه افراد دارای معلولیتتوانمند گردند،بایستی افراد دارای معلولیت و اعضای خانواده آنهااز حمایتها و مساعدتهای لازم برخوردار گردند ،
(ك) با اعتقاد به این كه كنوانسیونی بین المللی ، بی نقص و جامع در جهت ارتقاء و حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت ،سهم عمده ای در جبران كمبودهای شگرف اجتماعی افراد دارای معلولیت و ارتقاء مشاركت آنها در عرصه های فرهنگی،اجتماعی،اقتصادی ، سیاسی و مدنی با فرصتهای برابر در كشورهای در حال توسعه و توسعه یافته ایفاء می نماید،
بشرح زیر توافق نموده اند:
ماده ۱
هدف
هدف كنوانسیون حاضر ، ارتقاء ، حمایت و تضمین بهره مندی برابر و كامل افراد دارای معلولیت از كلیه حقوق بشر و آزادیهای بنیادینو ارتقاء احترام نسبت به منزلت ذاتی آنها می باشد. افراد دارای معلولیت شامل كسانی می شوند كه دارای نواقص طویل المدت فیزیكی، ذهنی، فكری و یا حسی می باشند كه در تعامل با موانع گوناگون امكان دارد مشاركت كامل و موثر آنان در شرایط برابر با دیگران در جامعهمتوقف گردد.
ماده ۲
تعاریف
در كنوانسیون حاضر :
“ارتباطات” شامل زبان ، نمایش متن ، خط بریل ، ارتباطات حسی ، چاپ درشت ،روشهای چند رسانه ای قابل دسترس و همچنین روشها و اشكال ارتباطاتی كتبی، شفاهی ، زبان ساده ،انسان خوان و روشهای تقویت كننده وجایگزین، شیوه ها و اشكال ارتباطاتشامل فناوری اطلاعات و ارتباطات قابل دسترس می گردد; “زبان” شامل زبانهای گفتاری و ایماء و اشاره و سایر اشكال زبانـهای غیر كلامیمی گردد;
“تبعیض بر پایه معلولیت” به معنای هرگونه تمایز ، استثناءو یا محدودیت بر پایه معلولیت است كه هدف و تاثیر آن ناتوانی و یا نفی شناسایی ، بهره مندی یا اعمال كلیه حقوق بشر و آزادیهای بنیادینبر مبنای برابربا دیگران در زمینه های مدنی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و یا هرزمینه دیگری می باشد. همچنین در برگیرنده تمامی اشكال تبعیض ازجملهنفی انطباق منطقی نیز می گردد ;
“انطباق منطقی “بمعنای تطابقات و تغییرات مقتضی و ضروری است كه فشاربی مورد و نا متناسبی را تحمیل ننماید و جائیكه در مورد خاصی نیاز می باشد ، بهره مندی و اعمال كلیه حقوق بشر و آزادیهای بنیادین توسط افراد دارای معلولیت در شرایط برابر با سایرین را تضمین نماید.
“طراحی جهانی” بمعنای طراحی تولیدات ، محیط ها ، برنامه ها و خدماتی است كه تا سرحد امكان ، جهت تمامی افراد ، بدون نیاز به تطبیق یا طراحی ویژه قابل استفاده باشد. نبایستی “طراحی جهانی” وسایل امدادی كه برایگروههای خاصی از افراد دارای معلولیت ،آنها راآنجا كه اینگونه وسایل مورد نیاز است ، محروم سازد.
ماده ۳
اصول كلی
اصول كنوانسیون حاضر عبارتند از:
(الف) احترام به منزلت ذاتی ، خود مختاری فردی شامل آزادی انتخاب و استقلال افراد;
(ب) عدم تبعیض;
(پ) مشاركت كامل و موثر و ورود در جامعه;
(ت) احترام به تفاوتها و پذیرش افراد دارای معلولیت بعنوان بخشی از تنوع انسانی و بشریت;
(ث) برابری فرصتها;
(ج) دسترسی;
(چ) برابری بین زن و مرد;
(ح) احترام به ظرفیتهای قابل تحول كودكان دارای معلولیتو احترام به حقوق كودكان دارای معلولیت در جهت حفظ هویتشان.
ماده ۴
تعهدات كلی
۱. دولتهای عضو متعهد می گردندتحقق كلیه حقوق بشر و آزادیهای بنیادین برای تمامی افراد دارای معلولیت را بدون هر گونه تبعیضبر مبنای معلولیت تضمین و ارتقاءدهند. بدین منظور ، دولتهای عضو متعهد می گردند:
(الف) تمامی تدابیرقانونی ، اداری و سایر تدابیر را در جهت اجرای حقوق برسمیت شناخته شده در كنوانسیون حاضر را اتخاذ نمایند.
(ب) تمامی تدابیر مقتضی از جملهقانونگذاری ، بمنظور تغییر و یا الغایقوانین موجود ، مقررات ، آداب و رسوم و اعمالی كه موجب ایجاد تبعیض علیه افراد دارای معلولیتمی شود رااتخاذ نمایند;
(پ) حمایت و ارتقاء حقوق بشری افراد دارای معلولیت را در تمامی سیاستها و برنامه ها مد نظر قرار دهند.
(ت) از اعمال هر گونه اقدام و یا روشی كه مغایر با كنوانسیون حاضر می باشد ، خودداری شود و اطمینان حاصل گردد كه مقامات و نهادهای دولتی مطابق كنوانسیون حاضر عمل می نمایند.
(ث) تمامی تدابیر لازم جهت حذف تبعیض مبتنی بر معلولیت توسط هر فرد ، سازمان یا تشكیلات شخصی را بكار گیرد.
(ج) پژوهش و توسعه كالاها ، خدمات ، تجهیزات و كالاهای منطبق با طراحی جهانی مطابق با اصل ۲ كنوانسیون حاضر را انجام و یا ارتقاء بخشد. به نوعی كه نیازمند كمترین سازگاری و هزینه در تامین نیازهای ویژه افراد دارای معلولیت باشد ، دسترسی و بهره مندی از آنان را ارتقاء بخشیده و طراحی جهانی را در توسعه استانداردها و دستورالعمل ها ارتقاء بخشد.
(چ) پژوهش و توسعه را انجام یا ارتقاء بخشیده و دسترسی و استفاده از فناوریهای جدید شامل فناوری اطلاعات و ارتباطات ، كمكهای ترددی ، وسایل و فناوریهای امدادی جهت افراد دارای معلولیتبا لحاظ اولویت به فناوریهای با هزینه مناسب را ارتقاء بخشد.
(ح) اطلاعات قابل دسترس در مورد كمكهای ترددی ، وسایل و فناوریهای امدادی شامل فناوریهای نوین و سایر اشكال امدادی ، خدمات و امكانات حمایتی را جهت افراد دارای معلولیت ،تامین نماید.
(خ) آموزش كاركنان و متخصصانی كه با افراد دارای معلولیت در زمینه حقوق به رسمیت شناخته شده در این كنوانسیون در تعامل می باشند را بمنظور ارائه خدمات و كمكهای تضمین شده توسط حقوق مذكور ، ارتقاء بخشد.
۲. هر یك از دولتهای عضو با توجه به حقوق فرهنگی، اجتماعی و اقتصادیمتعهد می گردد،تدابیری بابالاترین حد منابع موجود و آنجا كه نیاز است در چارچوب همكاریهای بین المللی ،با نیت حصول تصاعدی تحقق كامل حقوق مذكور بدون پیش داوری نسبت به تعهدات مندرج در كنوانسیون حاضر كه بلافاصله بر اساس حقوق بین الملل قابل اجراء می باشند را اتخاذ نماید.
۳. در جهت اجرای كنوانسیون حاضر در توسعه و اجرای سیاستها و قوانین و سایر روندهای تصمیم گیری مربوط به افراد دارای معلولیت ، دولتهای عضو از نزدیك با افراد دارای معلولیت و كودكان دارای معلولیت از طریق سازمانهایی كه نمایندگی آنها را بعهده دارند مشورت نموده و آنها را بطور فعال بكار گیرند .
۴. هیچ مطلبی دركنوانسیون حاضر بر مفادی كه موجبتحقق حقوق افراد دارای معلولیت در قانون دولت عضو و یا حقوق بین الملل كه در آن كشور اجراء می گردد، تاثیری نخواهد داشت. هیچگونه محدودیت و یا فسخی در موردحقوق بشر و آزادیهای بنیادینی كه توسط دولت عضو برسمیت شناخته شده و یا موجودمی باشد نسبت به كنوانسیون حاضر ، بموجب قانون، كنوانسیونها، مقرارات یا رسوم به بهانه اینكه كنوانسیون حاضر آن دسته از حقوق و آزادیها را برسمیت نمی شناسد و یا آنها را با درجه اهمیت كمتری برسمیت می شناسد ، اعمال نمی گردد.
۵. مفاد كنوانسیون حاضر به تمامی مناطق دولتهای فدرال بدون هیچگونه محدودیت و استثنایی گسترش می یابد.
ماده ۵
برابری و عدم تبعیض
۱.دولتهای عضو تمامی افراد را در برابر قانون مساوی دانسته و بدون هیچگونه تبعیضی از حمایت برابر و منافع برابر قانونی برخوردار می باشند.
۲.دولتهای عضو تمامی تبعیضات منبعث از معلولیت را ممنوع نمودهو جهت افراد دارای معلولیت برابری و حمایت حقوقی موثر نسبت به تبعیض در تمامی زمینه ها را تضمین می نمایند.
۳.بمنظور ارتقاء برابری و رفع تبعیض ، دولتهای عضو ، اقدامات مناسبی راجهت تضمین انطباق منطقی اتخاذ می نمایند.
۴.تدابیر ویژه ای كه برای تسریع یا دستیابی به برابری عملی افراد دارای معلولیت ضروری است ،بر اساس كنوانسیون حاضر تبعیض تلقی نمی گردد.
ماده ۶
زنان دارای معلولیت
۱. دولتهای عضو اذعان می دارند كه زنان و دختران دارای معلولیت دچار تبعیضات چندگانهمی باشندو در این ارتباط تدابیری را جهت تضمین بهره مندی برابر و كامل آنهـا در مورد تمامی حقوق بشر و آزادیهای بنیادین اتخاذ می نمایند.
۲.دولتهای عضو تمامی تدابیر مناسب را جهت تضمین توسعه كامل ، پیشرفت و توانمند سازی زنان بمنظور تضمین برخوردای آنان از بهره مندی و اعمال حقوق بشر و آزادیهای بنیادین مندرج در كنوانسیون حاضر اتخاذ می نمایند.
ماده ۷
كودكان دارای معلولیت
۱. دولتهای عضوتدابیر لازم جهت اطمینان از این كه كودكان دارای معلولیت از تمامی حقوق بشر و آزادیهای بنیادین بر مبنای برابر با سایر كودكـــان بهره مند می باشند را اتخاذ می نمایند.
۲. در تمامی اقدامات مربوط به كودكان دارای معلولیت ، عالی ترین منافع كودك دراولویت نخست خواهد بود.
۳.دولتهای عضو تضمین می نمایند كه كودكان دارای معلولیتاز حق بیان آزادانهنظرات خود در تمامی امور تاثیر گذار بر آنها برخوردار می باشند ، نظرات آنها بر اساس سن و بلوغ و بر مبنای برابر با سایر كودكان از سنجش مناسب برخــوردار می گردد و در تحقق حقوق آنها كمكهای متناسب با سن و ناتوانی ارائه می گردد.
ماده ۸
آگاه سازی
۱. دولتهای عضو متعهد می گردند تدابیر فوری، موثر و مناسب را اتخاذ نمایند:
(الف) افزایش آگاهی در تمامی جامعه از جمله در سطح خانواده در مورد افراد دارای معلولیت ارتقاء داده و احترام و منزلت افراد دارای معلولیت را پرورش دهند;
(ب) با اقدامات كلیشه ای، جانبدارانه و مضر مرتبط باافراد دارای معلولیت از جمله آن دسته از مواردی كه بر مبنای جنسیت و سن می باشد در تمامی حوزه های زندگی مبارزه نمایند;
(پ) آگاهی در مورد ظرفیتهاو مشاركت افراد دارای معلولیت را ارتقاء بخشند;
۲. تدابیر نیل به این هدف عبارتند از :
(الف) آغاز و حفظ جریان آگاه سازی عمومی موثر ،طراحی شده جهت:
(i) تقویت پذیرش حقوق افراد دارای معلولیت;
(ii) ارتقاء ادراك مثبت و آگاهیهای اجتماعی بیشترنسبت به افراد دارای معلولیت ;
(iii) ارتقاء شناسایی مهارتها ، شایستگیها و تواناییهای افراد دارای معلولیت و مشاركت آنها در محیط كار و بازار كار ;
(ب) پرورش نگرش احترام به افراد دارای معلولیتدر تمامی سطوح نظام آموزشی ازجمله تمامی كودكان از سنین اولیه;
(پ) ترغیب تمامی ارگانهای رسانه ای جهت به تصویر كشاندن افراد دارای معلولیت به روشی كه سازگار بااهداف كنوانسیون حاضر باشد;
(ت) ارتقاء برنامه های آموزشی آگاه سازی مرتبط با افراد دارای معلولیت و حقوق افراد دارای معلولیت;
ماده ۹
دسترسی
۱.برای توانا سازی افراد دارای معلولیتجهت مستقل زندگی نمودن و مشاركت كامل در تمامی جنبه های زندگی ، دولتهای عضوتدابیر مناسبی را جهت تضمین دسترسی افراد دارای معلولیت بر مبنای برابر با سایرین به محیط فیزیكی ، ترابری، اطلاعات و ارتباطاتازجمله نظام و فناوری اطلاعات و ارتباطاتو سایر تسهیلات و خدمات ارائـه و یا فراهـم گردیده جهت عمـوم در مناطق شهـری و روستـایی اتخاذ می نمایند. تدابیر مذكور كه در برگیرنده تشخیص و حذف موانع و محظورات در دسترسیمی باشد . در برگیرنده از جمله :
(الف) ساختمانها ، جاده ها ،ترابری و سایر تسهیلات درون و برون سقفی شامل مدارس،خانه ها، تسهیلات پزشكی و محیط كار ;
(ب) اطلاعات ، ارتباطات و سایر خدمات شامل خدمات الكترونیكی و خدمات اورژانس
۲.دولتهای عضو همچنین تدابیر مناسبی را اتخاذ می نمایند بمنظور:
(الف) توسعه، اعلام و نظارت بر اجرای حداقل معیارها و خط مشی های مربوط بهدسترسی به تسهیلات و خدمات آزاد و ارائه شده جهت عموم ;
(ب) تضمین این كه موسسات خصوصیارائه كننده تسهیلات و خدمات آزاد جهت عموم ، تمامی جنبه های دسترسی افراد دارای معلولیت را مد نظر قرار می دهند ;
(پ) جهت مرتبطین با موضوع دسترسی افراد دارای معلولیت ، آموزش تدارك ببینند;
(ت) در ساختمانها و سایر تسهیلات ارائه شده برای عموم ، علائمی به خط بریل و سایر اشكال بسهولت قابل فهم و خواندن ارائه نمایند;
(ث) انواع كمكها و میانجی گریهای حضوریاز جمله راهنما، قرائت گر و مترجمین حرفه ای زبانهای ایماء و اشاره را جهت تسهیل در دسترسی به ساختمانها و سایر تسهیلات ارائه و یا فراهم گردیده جهت عموم ارائه نمایند ;
(ج) سایر اشكال مناسب یاری و حمایت از افراد دارای معلولیت ، جهت اطمینان از دسترسی آنها به اطلاعات را ارتقاء بخشند;
(چ) دسترسی افراد دارای معلولیت به نظام و فناوری جدیداطلاعات و ارتباطات از جمله اینترنت را ارتقاء بخشند;
(ح) طراحی، توسعه، تولید و توزیع نظامها و فناوریهای اطلاعات و ارتباطات قابل دسترس در مراحل اولیهبمنظور آنكه این نظامها و فناوریهایبا كمترین هزینه قابل دسترس گردد ، را ارتقاء بخشند;
ماده ۱۰
حق حیات
دولتهای عضو مجددا تایید می نمایند كه هر انسانی از حق ذاتی حیات برخوردار است و تمامی تدابیر لازم را برای تضمین بهره مندی موثرتوسطافراد دارای معلولیت بر مبنای برابر با سایرین ،اتخاذ می نمایند.
ماده ۱۱
وضعیت های مخاطره آمیز و فوریتهای انسانی
دولت هایعضو می بایست منطبقتعهداتآنان در چارچوب حقوق بین الملل از جمله حقوق بشر دوستانه بین المللی و حقوق بشر بین المللی، تمامی تدابیر لازم را جهت اطمینان از حمایت و ایمنی شخصیافـراد دارای معلولیت در شرایط مخاطره آمیز شامل وضعیت مناقشات مسلحانه، فوریتهای انسانی و وقوع بلایای طبیعی اتخاذ می نمایند.
ماده ۱۲
شناسایی برابر در پیشگاه قانون
۱.دولت هایعضو مجددا تایید می نمایند كه افراد دارای معلولیت از حق شناسایی در هر كجا ، بعنوان افراد در پیشگاه قانون ، برخوردار می باشند.
۲.دولتهای عضو بر این اعتقادند كه افراد دارای معلولیت از ظرفیت قانونی بر مبنای برابر با سایرین در تمامی جنبه های زندگیبرخوردار می باشند.
۳.دولتهای عضو تمامی تدابیر مناسب جهت دسترسی افراد دارای معلولیت به حمایتهایی كه ممكن است آنها در اعمال ظرفیتهای قانونی شان بدان نیاز داشته باشند ، اتخاذ می نمایند.
۴.دولتهای عضو اطمینان حاصل می نمایند تمامی تدابیری كه مرتبطبا اعمال ظرفیتهای قانونیمی باشد ، برای ارائهپادمانهای مناسب و موثربر اساس حقوق بشر بین المللی كه جهت جلوگیری از سو استفاده می باشد، اتخاذ می نمایند.چنین پادمانهایی تضمین می نمایند كه تدابیر مرتبط با اعمال ظرفیتهای قانونی ، حقوق، اراده و رجحان فردرا محترم شمرده ، عاری از تضاد منافع و تاثیرات بی مورد بوده ، منطبق و متناسب با شرایط فرد ، در كوتاه ترین زمان ممكن به اجراء در آورده می شود و منوط به بازنگری منظم توسط ركـن قضــایی یا مسئولین بی طرف، مستقـلو ذیصـلاح می باشد.این پادمانها می بایست با مراتبی كهاینگونه تدابیر ، منافع و حقوق افراد را تحت تاثیر قرار می دهند ، متناسب باشند.
۵.براساس مفاد این ماده، دولت های عضو ، تمامی تدابیر موثر ومناسب را جهت اطمینان از حقوق برابر افراد دارای معلولیت برای تملك و یا میراث بردن دارایی، كنترلامور مالی خود و دسترسی برابر به وامهای بانكی ، رهنها و سایر اشكال اعتبارات مالی اتخاذ می نمایند،و تضمین می نمایند كه افراد دارای معلولیت بطورخودسرانه از دارایشان محروم نمی گردند.
ماده ۱۳
دسترسی به عدالت
۱. دولت های عضو دسترسی موثر افراد دارای معلولیت به عدالت بر مبنای برابر با سایریناز جمله از طریق انطباق مناسب با سن ، بمنظور تسهیل نقش موثر آنان بعنوان حضور یابنده مستقیم و غیر مستقیم مانند شهود در كلیه آیین دادرسی حقوقی شامل بازجوییو مراحل اولیه رسیدگی را تضمین می نمایند .
۲.بمنظور یاری در تضمین دسترسی موثر به عدالت برای افراد دارای معلولیت ، دولتهای عضو،آموزش مناسب برای افرادی كه در حوزه اجرای عدالت از جمله پلیس و كاركنان زندانها كار می نمایند را ارتقاء می بخشند.
ماده ۱۴
آزادی و امنیت شخصی
۱. دولتهای عضو اطمینان حاصل می نمایند كه افراد دارای معلولیت بر مبنای برابر با سایرین:
(الف) از حق آزادی و امنیت فردی برخوردار هستند;
(ب) بطور خود سرانه و یا غیر قانونی از حق خود محروم نگردیده اند ، و این كه هر گونه محرومیت از آزادی منطبق بر قانون می باشد ، و این كه وجود معلولیت به هیچ وجه محرومیت از آزادی را توجیه نمی نماید.
۲. دولتهای عضو اطمینان حاصل می نماینددر صورتیكه افراد دارای معلولیت از آزادی در طی هر روندی محروم گردیده باشند ، آنها بر مبنای برابر با سایرین از ضمانت منطبق بر حقوق بشر بین المللی برخوردار می باشند و با آنها در راستای اهداف و اصول این كنوانسیونشامل مفاد انطباق منطقی رفتار می گردد.
ماده ۱۵
آزادی از شكنجه یا مجازات یا رفتار ظالمانه ، غیر انسانی یا تحقیر آمیز ۱.احدی مستوجب شكنجه یا مجازات یا رفتار ظالمانه ، غیر انسانی و تحقیر آمیزنمی باشد. بویژهاحدیبدون رضایت آزادانه تحت آزمایشات علمی یا پزشكی واقع نمی گردد. ۲.دولتهایعضو تمامی تدابیر قانون مداری، اداری، قضایی موثر و یا دیگر تدابیر رادر مورد افراد دارای معلولیت بر پایه برابر با سایریناتخاذ می نمایند تا از قرار گرفتن آنان در معرض شكنجه یا رفتار تحقیر آمیز یا غیر انسانی یا ظالمانه یا مجازات ممانعت ورزند.
ماده ۱۶
آزادی از استثمار، خشونت و آزار و اذیت
۱. دولت های عضو ، تمامی تدابیر قانونی ،اداری ، اجتماعی و آموزشیمناسب و یا سایر تدابیر را جهت حمایت از افراد دارای معلولیت در درون و بیرون ازخانه از تمامی اشكال استثمار ، خشونت و آزار واذیتشامل جنبه های مبتنی بر جنسیت را اتخاذ می نمایند.
۲. دولت های عضو همچنین تدابیر مناسبی راجهت جلوگیری از تمامی اشكال استثمار، خشونت و آزار و اذیتبا تضمین مواردی از جمله اشكال مناسب كمكهای حساس جنسیتی و سنـیو حمایت از افراد دارای معلولیت و خانواده ها و مراقبین آنهااز جملهاز طریق ارائه اطلاعات و آموزش در مورد چگونگی پرهیز ، شناسایی و گزارش در مورد نمـونه هایی از استثمار، خشـونت و آزار و اذیت اتخاذ می نمایند.دولت های عضو تضمین می نمایند كه خدمات حمایتی نسبت بهسن، جنسیت و معلولیت از حساسیتبرخوردارند.
۳. بمنظور جلوگیری از وقوع تمامی اشكال استثمار ، خشونت و آزار و اذیت ، دولتهای عضو اطمینان حاصل می نمایند كه تمامی تسهیلات و برنامه های طراحی شده برای خدمت به افراد دارای معلولیت بطور موثر توسط مقامات مستقل نظارت می گردد.
۴. دولت های عضو تمامی تدابیر مناسب از جمله ارائه خدمات حمایتی جهت ارتقاء فیزیكی، شناختی، بهبود روانی، توانبخشی و پیوستن مجدد اجتماعی در مورد افراد دارای معلولیت كه به نوعی قربانی استثمار، خشونت یا آزار و اذیت گردیده اند، را اتخاذ می نمایند.
۵. دولت های عضو ، قوانین و سیاستهای موثر شامل قوانین و سیاستهایمتمركز بر زنان و كودكان را بمنظور تضمین این كه مواردی ازاستثمار، خشونت و آزار و اذیت نسبت به افراد دارای معلولیتشناسایی ، رسیدگی شده و در موقع مقتضی مورد پیگرد قرار گیرد،اتخاذ می نمایند.
ماده ۱۷
حمایت از سلامت فرد
هر فرد دارای معلولیت از حق احترام به سلامت جسمانی و روحیبر مبنای برابر با سایرین برخوردار می باشد.
ماده ۱۸
آزادی تردد و تابعیت
۱. دولت های عضو حقوق افراد دارای معلولیت در مورد آزادی تردد، آزادی انتخاب محل اقامت و تابعیت بر مبنای برابر با سایرین را برسمیت می شناسند از جملهتضمین این كه افراد دارای معلولیت :
(الف) داشتن حق اخذ و تغییر تابعیت و این كه از تابعیت خود بطور خود سرانه یا به دلیل معلولیت محروم نمی گردند;
(ب) عدم محرومیت به دلیل معلولیت از توانایی اخذ، كسب و استفاده از اسناد تابعیتشان و یا سایر اسناد هویت یا بكارگیری روندهای مرتبط نظیر روند مهاجرت كه ممكن است نیازمند تسهیل در اعمال حق آزادی تردد باشد ;
(پ) آزاد می باشند تا هر كشوری شامل كشور خودشان را ترك نمایند ;
(ت) بطور خود سرانه و یا به دلیل معلولیت از حق ورود به كشورشان محروم نمی گردند;
۲.كودكان دارای معلولیتبلافاصله پس از ولادت ثبت گردیده و از زمان ولادت دارای حق برخورداری از نام ، حق اخذ تابعیت و تا آنجاییكه ممكن است از حق شناخت و مراقبت توسط والدین برخوردار می گردند;
ماده ۱۹
زندگی مستقل و حضور در جامعه
دولت های عضو این كنوانسیون حقوق برابر را جهت تمامی افراد دارای معلولیتدر مورد زندگی در جامعهبا شرایط برابرنسبت به سایرین برسمیت می شناسند و تدابیر مناسب و موثر جهت تسهیل در بهره مندی كامل افراد دارای معلولیت از این حق و حضور و مشاركت كامل آنها در جامعه را اتخاذ می نمایند از جمله تضمین این كه:
(الف) افراد دارای معلولیت دارای این فرصت می باشند كه مكان اقامت خود و محل و افرادی كه می خواهند با آنها زندگی نمایند را بر مبنای برابر با سایرین برگزینند و مجبور به زندگی در شرایط زیستی ویژه ای نیستند;
(ب) افراد دارای معلولیت دارای دسترسی به خدمات حمایتی خانگی ، مسكونی ،و سایر خدمات حمایتی اجتماعی شامل مساعدتهای شخصی ضروری برای حمایت از زندگی و شمولیت در جامعه و پرهیز از انزوا یا جدایی از اجتماع می باشند;
(ج)خدمات و تسهیلات اجتماعی برای عموم جهت افراد دارای معلولیت بر مبنای برابر مهیا بوده و پاسخگوی نیازهایشانباشد.
ماده ۲۰
تحرك شخصی
دولت های عضو ، جهت اطمینان از تحرك شخصی افراد دارای معلولیت با بالاترین استقلال ممكن . تدابیر موثری را اتخاذ می نمایند،شامل:
(الف) تسهیل تحرك شخصی افراد دارای معلولیت به شیوه و در زمان مورد نظرشانو با هرینه متناسب ;
(ب) تسهیل دسترسی افراد دارای معلولیت به كمكها، وسایل، فناوریهای كمكی ، و انواع مساعدتهای حضوری و واسطه ای ازجمله فراهمبودن آنان با هزینه متناسب ;
(پ) ارائه آموزش در مورد مهارتهای حركتی به افراد دارای معلولیت و به كاركنان متخصصی كه با افراد دارای معلولیت كار می نمایند;
(ت) ترغیب نهادهایی كه كمكها، وسایل وفناوریهای مددی حركتی را تولیدمی نمایند در جهت مد نظر قرار دادنتمامی جنبه های حركتی افراد دارای معلولیت.
ماده ۲۱
آزادی بیان و عقیده و دسترسی به اطلاعات
دولت های عضو تمامی تدابیر مناسب را جهت تضمیناین كه افراد دارای معلولیتمی توانند حق آزادی بیان ، عقیده ،از جمله آزادی جستجو، دریافت و سهیم شدن در اطلاعات و عقاید را بر مبنای برابر با سایرین و از طریق تمامی اشكال ارتباطاتی به انتخاب خودشان ، و بر مبنای تعریف بعمل آمده در ماده ۲ كنوانسیون حاضر اعمال نمایند، اتخاذ می نمایند از جمله:
(الف) ارائه اطلاعات در نظر گرفته شده برای عموم مردم به افراد دارای معلولیت در اشكال و فناوریهای قابل دسترس و متناسببا انواع معلولیت ، بموقع و بدون هرینه اضافی;
(ب) پذیرش و تسهیل استفاده از زبان اشاره ، بریل ، روشهای ارتباطاتی تقویت شده و جایگزینو سایر شیوه ها ، روش ها و اشكال ارتباطی قابل دسترس افراد دارای معلولیت به انتخاب خودشان در تعاملات رسمی;
(پ) ملزم ساختن نهادهای خصوصی كه ارائه كننده خدمات به عموم مردماز جمله از طریق اینترنت می باشند جهت ارائهاطلاعات و خدمات در اشكال مفید و قابل دسترسبرای افراد دارای معلولیت;
(ت) ترغیب رسانه های همگانی شامل ارائه كنندگان اطلاعات از طریق اینترنت جهت قابل دسترس نمودن خدمات خود برای افراد دارای معلولیت;
(ث) شناسایی و ترویج استفاده از زبان های اشاره.
ماده ۲۲
احترام به حریم خصوصی
۱. هیچ فرد دارای معلولیتی صرفنظر از مكان اقامت یا زندگی ، مشمول دخالتهای خودسرانه یا غیر قانونی در امور شخصی خود ، خانواده ، خانه ، مكاتبات یا سایر اشكال ارتباطاتی یا حمله غیر قانونی به شخصیت و اعتبارش نمی گردد . افراد دارای معلولیت از حق حمایت قانونی از چنین مداخلات یا حملاتی برخوردارمی باشند.
۲. دولت های عضو ، حریم اطلاعات شخصی، بهداشتی و توانبخشی افراد دارای معلولیت را بر مبنای برابر با سایرین مورد حمایت قرار می دهند.
ماده ۲۳
احترام به خانه و خانواده
۱. دولت های عضو ، برای رفع تبعیض نسبت به افراد دارای معلولیت در تمامی موارد مرتبط با ازدواج، خانواده، وظایف والدین و روابط مربوطه بر مبنای برابر با سایرینتدابیر موثر و مناسبی اتخاذ می نمایند،بمنظور تضمین این كه:
(الف) حقوق تمامی افراد دارای معلولیت كه به سن ازدواج رسیده اند را جهت ازدواج و تشكیل خانواده بر مبنای رضایت كامل و آزادانه همسران متقاضی برسمیت می شناسد;
(ب) حقوق افراد دارای معلولیت جهت اتخاذ تصمیمبطور آزادانه و مسئولانه در مورد تعداد و تفواصل كودكان آنها و برخورداری از دسترسی به اطلاعات متناسب با سن ، آموزش تشكیل خانواده و باروری برسمیت شناخته شده و وسایل ضروری جهت اعمال حقوق مذكور تامین می گردد ;
(ج) افراد دارای معلولیت ، از جمله كودكان ، باروری خود را بر مبنای برابر با سایرین حفظ می نمایند.
۲. دولت های عضو حقوق و مسئولیتهای افراد دارای معلولیت را با در نظر گرفتن قیومت، سرپرستی، مسئولیت، فرزندخواندگی و یا سایر رسوم مشابه كه اینگونه مفاهیم در قوانین ملی وجود دارد ; در تمامی موارد عالی ترین منافع كودك حائز اولویت می باشد.دولتهای عضو كمكهای مناسبی را جهت افراد داری معلولیت در اجرای مسئولیتهای مرتبط با تربیت كودكان آنها ارائه می نمایند.
۳. دولت های عضو اطمینان حاصل می نمایند كه كودكان دارای معلولیت در ارتباط با زندگی خانوادگی از حقوق برابر برخوردارند . دولتهای عضو با هدف تحقق حقوق مذكور و جلوگیری از اختفاء ، ترك، غفلت و تفكیك كودكان دارای معلولیت ، تعهد می نمایند تا اطلاعات ، خدمات و حمایتهای اولیه و جامع به كودكان دارای معلولیت و خانواده آنها ارائه نمایند.
۴. دولت های عضو اطمینان حاصل می نمایند كه كودك از والدین خود بر خلاف اراده وی جدا نگردد مگر زمانی كه مقامات صالحه منوط به رسیدگی قضایی تصمیم می گیرند كه بر اساس قوانین و آیین های مربوطهچنین جداییجهت عالی ترین منافع كودك ضروری می باشد. به هیچ وجه كودك از والدین خود بر مبنای معلولیت كودك و یا یكی و یا هر دوی والدین جدا نمی گردد.
۵. دولت های عضو آنجا كه والدین بلافصل قادر نمی باشند از كودك دارای معلولیت مراقبت نمایند، متعهد می گردند هر گونه تلاشی را جهت ارائه مراقبتهای جایگزین در درون خانواده بزرگترو در صورت ناكامی ، در درون جامعه در شرایط خانوادگی بعملآورند.
ماده ۲۴
آموزش
۱.دولت های عضو ، حق آموزش را برایافراد دارای معلولیت برسمیت می شناسند . با هدف تحقق این حق،بدون تبعیض و بر مبنای فرصت برابر ، دولتهای عضونظام آموزشی فراگیری را در تمامی سطوح و بصورتآموزش مادام العمرتضمینمی نمایند، با هدف :
(الف) توسعه كامل تواناییهای انسانی و حس منزلت و خود ارزشی و تحكیم احترام به حقوق بشر ، آزادیهای بنیادین و تنوع انسانی ;
(ب) توسعه شخصیت ، استعداد و خلاقیت توام با تواناییهای جسمی و ذهنی افراد دارای معلولیت در جهت نهایت توانمندیهایشان ;
(پ) توانمند ساختن افراد دارای معلولیت جهت مشاركت موثر آنان در جامعه آزاد .
۲.در تحقق این حق ، دولتهای عضو تضمین می نمایند كه :
(الف) افراد دارای معلولیت از نظام آموزش همگانی بر مبنای معلولیت مستثنی نمی گردند ، و به همین منوال كودكان دارای معلولیت از آموزش اجباری رایگان ابتدایی و یا متوسطه بر مبنای معلولیت مستثنی نمی گردند;
(ب) افراد دارای معلولیت می توانند به آموزش ابتدایی و متوسطه رایگان، با كیفیت، و فراگیربر مبنای برابر با سایرین در جوامعی كه در آن زندگی می نمایند ، دسترسی داشته باشند;
(پ) انطباق منطقی در مورد نیاز های فردی ارائه می گردد;
(ت) افراد دارای معلولیت حمایت لازمدر حوزه نظام آموزش همگانی را بمنظور تسهیل در آموزش موثر آنها دریافت می نمایند ;
(ث) تدابیر حمایتی فردی موثر در محیطهایی ارائه می گردد كه حداكثر توسعه اجتماعی و اقتصادی متناسب با اهداف حضور كامل را سبب گردد ;
۳. دولت های عضو، افراد دارای معلولیت را قادر می سازند كه مهارتهای توسعه اجتماعی و زندگی جهت تسهیل در مشاركت كامل و برابر آنها در امر آموزش را بعنوان اعضای جامعهفرا گیرند . بدین منظور دولتهای عضو تدابیر مناسبی را اتخاذ می نمایند ، از جمله:
(الف) تسهیل آموزش خط بریل و خطهای جایگزین ، شیوه های تقویتی و جایگزین،روشها و قالبهای ارتباطاتی و مهارتهای ترددی و جهت یابی، و تسهیل حمایت و راهنمایی همسان ;
(ب) تسهیل در یادگیری زبان ایماء و اشاره و ارتقاء هویت زبانی جامعه ناشنوایان;
(پ) اطمینان حاصل گرددكه آموزش افراد و بویژه كودكانی كه نابینا، ناشنوانا یا نابینا- ناشنوا هستند به مناسبترین زبانها، شیوه ها و روشهای ارتباطاتی برای افراد و در محیطهایی كه توسعه اجتماعی و آكادمیك را به بالاترین میزان افزایش می دهد، ارائه می گردد.
۴. بمنظور یاری در تضمین تحقق این حق، دولتهای عضو تدابیر مناسبی را در استخدام معلمین، از جمله معلمین دارای معلولیت كه از شایستگی در زبان ایماء و اشاره و یا خط بریل برخوردارند ،اتخاذ می نمایند و افراد حرفه ای و كاركنانی كه در تمامی سطوح آموزشی كار می كنند را آموزش دهند.چنین آموزشهایی بایستی آگاهی از معلولیت و استفاده از شیوه های جایگزین و تقویتی و روشها و قالبهای ارتباطاتی ، تكنیكهای آموزشی و مواد مورد نیاز جهت حمایت از افراد دارای معلولیت را در بر گیرد.
۵. دولت های عضو بایستی از این كه افراد دارای معلولیت قادر هستند از آموزشهای دانشگاهی ، آموزشهای فنی و حرفه ای ،آموزش ویژه بزرگسالان و آموزشهای مادام العمر بدون تبعیض و بر مبنای برابر با سایریندسترسی می یابند،اطمینان حاصل نمایند. بدین منظور ، دولتهای عضو ، ارائه انطباق منطقیبرای افراد دارای معلولیت را تضمین می نمایند.
ماده ۲۵
بهداشت
دولت های عضو ،برای افراد دارای معلولیت،حق برخورداری از بالاترین معیارهای نائل شدنی از بهداشت رابدون تبعیض بر مبنای معلولیت ،برسمیت می شناسند. دولت های عضو تمامی تدابیر مناسب را برای اطمینان از دسترسی افراد دارای معلولیت به خدمات بهداشتی كه دارای حساسیتهای جنسیتی می باشند، از جمله توانبخشی مرتبط با بهداشت را اتخاذ می نمایند. بویژه این كه دولتهای عضو بایستی:
(الف) برای افراد دارای معلولیتهمان حد ، كیفیت و معیارهای رایگان و قابل پرداخت در مورد مراقبتها و برنامه هایبهداشتی را همانگونه كه برای سایرین ارائه می گردد از جمله در زمینه بهداشت جنسی و باروریو برنامههای بهداشت عمومی مبتنی بر جمعیت ، فراهم نمایند;
(ب) خدمات بهداشتی مورد نیازبرای افراد دارای معلولیت بویژه بواسطه معلولیت آنهااز جمله شناسایی و مداخله زودهنگام ، و خدمات طراحی گردیده برای به حداقل رساندن و جلوگیری از ناتواناییهای بیشتر از جمله در میان كودكان و افراد سالخورده در زمان مقتضیارائه گردد ;
(پ) اینگونه خدمات بهداشتی ،درصورت امكان درنزدیكترین محل به جوامع آنهاشامل مناطق روستایی ارائه گردد ;
(ت) بهداشت كاران حرفه ای ، ارائه مراقبت در همان كیفیت برای سایرینرا برای افراد دارای معلولیتاز طریق آموزش و ترویج معیارهای اخلاقی برای مراقبتهای بهداشتی فردی و عمومیاز جملهبر مبنای رضایت آگاهانه وآزادانه نظیر ارتقاء آگاهی حقوق بشری ، منزلت، استقلال و احتیاجات افراد دارای معلولیت را ضروری بدانند;
(ث) تبعیض علیه افراد دارای معلولیت را در مفاد بیمه درمانی و بیمه عمر كه اینگونه بیمه ها در قانون ملی مجاز شناخته شدهممنوع نمایند به جهت آنكه به روشی عادلانه و منطقی ارائه گردد;
(ج) از انكار تبعیض آمیز مراقبتهای بهداشتی یا خدمات بهداشتی یا غذا و مایعات بر مبنای معلولیت جلوگیری نمایند ;
ماده ۲۶
توانبخشی و بازپروری
۱. دولت های عضو جهت توانمند ساختن افراد دارای معلولیت ، تدابیر مناسب و موثری را از جمله از طریق حمایت از همتایان خود بمنظور كسب و حفظ حداكثر استقلال ، تمامی توانایی فنی و حرفه ایی ، جسمی، ذهنی واجتماعی و شمولیت و مشاركت كاملدر تمامی جنبه های زندگی اتخاذ می نمایند. بدین منظور ، دولتهای عضو برنامه ها و خدمات جامع توانبخشی و تواناییرابویژه در حوزه بهداشت ، استخدام ، آموزش و خدمات اجتماعی سامان داده، تحكیم نموده یا تدوام می بخشند، بگونه ای كه اینگونه برنامه ها و خدمات :
(الف) تا سرحد امكان از مراحل اولیهو برمبنای ارزیابی چند گونهنیازها و تواناییهای فردی آغاز نمایند;
(ب) مشاركت و حضور در اجتماع را حمایت نموده و تمامی جنبه های جامعه داوطلبانه بوده و در دسترس افراد دارای معلولیت قرار گیردو تا سرحد امكان به اجتماعات آنان از جمله مناطق روستایی نزدیك باشند.
۲. دولت های عضو ، توسعه،تكوین و استمرار آموزش افراد حرفه ای و كاركنانی كه با خدمات توانایی و توانبخشی كار می كنند را ارتقاءبخشند. ۳. دولت های عضو، دسترسی، دانش و استفاده از وسایل و فناوریهای امدادی طراحی گردیده برای افراد دارای معلولیت را همانگونه كه بهتوانبخشی و بازپروری مرتبط می گردند، ارتقاء بخشند .
ماده ۲۷
كار و استخدام
۱. دولت های عضو ، حق افراد دارای معلولیت را جهت كار كردن بر مبنای برابر با سایرین برسمیت می شناسند; و این شامل حق برخورداری از فرصت امرار معاش از طریق انتخاب آزادانه یا مقبول كاركردن در بازار كار و محیط كاری می گردد كه برای افراد دارای معلولیت باز، فراگیر و قابل دسترس باشد. دولتهای عضو ، تحقق حق كار را از طریق اقدامات مناسب از جمله از طریق قانونگزاریشامل آن دسته از افرادی كه طی دوران اشتغال دچار معلولیتمی گردند را صیانت و ارتقاء می بخشند ، از جمله: (الف) تبعیض بر مبنای معلولیت را با توجه به تمامی موارد مرتبط با تمامی اشكال استخدام، از جمله شرایط جذب ، استخدام و اشتغال ، تداوم اشتغال،پیشبرد حرفه ای و شرایط كاری بهداشتی و ایمنی را ممنوع سازند ;
(ب) حقوق افراد دارای معلولیت را بر مبنای برابر با سایرین و شرایط كاری مناسب و عادلانهشامل فرصتهای برابر و دستمزد برابر برای كارهای دارای ارزش،شرایط كاری بهداشتی و ایمنیبرابر از جمله محافظت از آزار و اذیت و فریادرسی از آلام را مورد حمایت قرار دهند ;
(پ) اطمینان حاصل گردد كه افراد دارای معلولیت قادر می باشند حقوق اتحادیه تجاری و كارگری خود را بر مبنای برابر با سایرین اعمال نمایند;
(ت) افراد دارای معلولیت را قادر سازند تا دسترسی موثری به برنامه های عمومی آشنایی فنی و حرفه ای ، خدمات كاریابی و آموزشهای حرفه ای و مستمرداشتهباشند;
(ث) فرصتهای شغلی و پیشرفتهای حرفه ایافراد دارای معلولیت را در بازار كارو همچنین یاری در یافتن، كسب، حفظ و بازگشت به اشتغال ارتقاء دهند;
(ج) فرصتهای مربوط به خود اشتغالی ، كارآفــرینی ، توسعه تعاونیها و انتزاع خود پیشه گی را ارتقاء دهند;
(چ) افراد دارای معلولیت را در بخش دولتی استخدام نمایند;
(ح) استخدام افراد دارای معلولیت در بخش خصوصی را از طریق تدابیر و سیاستهای مناسب كه می تواند در برگیرنده برنامه های اقدامی ترجیحی ، تشویقی و سایر تدابیر گردد را ارتقاء دهند;
(خ) اطمینان حاصل گردد در مورد افراد دارای معلولیت ،انطباق منطقی در محیط كاری ارائه می گردد;
(د) كسب تجربه در بازار كار آزاد توسط افراد دارای معلولیت را ارتقاء دهند;
(ذ) توانبخشی حرفه ای و تخصصی ، ابقاء شغلی و برنامه های بازگشت به كار را برای افراد دارای معلولیت ، ارتقاء بخشند;
۲. دولت های عضو اطمینان حاصل می نمایند ،افراد دارای معلولیت به بردگی و بندگی گمارده نمی گردند و بر مبنای برابر با سایرین از كار با اجبار و اكراه مورد حمایت واقع می گردند.
ماده ۲۸
معیارهای كافی برای زندگی و حمایتهای اجتماعی
۱. دولت های عضو، حق افراد دارای معلولیت در مورد معیارهای كافی برای زندگی آنها و خانوادهایشان شامل، غدا، پوشاك و مسكن مكفی ، و تداوم بهبود شرایط زندگی را برسمیت می شناسندو اقدامات مناسبی را جهت پاسداری و ارتقاء تحقق این حق ، بدون تبعیض بر مبنای معلولیت،اتخاذ می نمایند.
۲. دولت های عضو ، حق افراد دارای معلولیت را در مورد حمایتهای اجتماعی و بهره مندی از این حق بدون تبعیض بر مبنای معلولیت برسمیت می شناسند، و اقدامات مناسبی را برای پاسداری و ارتقاء تحقق این حقاتخاذ می نمایند، از جمله تدابیر:
(الف) اطمینان حاصل نمایند ،افراد دارای معلولیت از دسترسی برابر به خدمات آبهای بهداشتی برخوردارند ، و دسترسی به خدمات و وسایل مناسب وقابل پرداخت و سایر كمكهای مربوط به نیازهای مرتبط با معلولیت را تضمین نمایند ;
(ب) دسترسی افراد دارای معلولیت بویژه زنان و دختران دارای معلولیت و افراد سالخورده دارای معلولیت را به برنامه های اجتماعی حمایتی و برنامه های فقر زدایی تضمین نمایند;
(پ) دسترسی افراد دارای معلولیت و خانوادهای آنها كه در شرایط تنگدستی بسر می برند را به كمكهای دولتی مربوط به هرینه های مرتبط با معلولیت، از جمله مهلت هایمراقبتی، كمكهای مالی، مشاوره و آموزشهای كافی را تضمین نمایند ;
(ت) دسترسی افراد دارای معلولیت را به برنامه های عمومی اسكان تضمین نمایند;
(ث) دسترسی برابر افراد دارای معلولیت را به برنامه ها و مزایای بازنشستگی تضمین نمایند;
ماده ۲۹
مشاركت در زندگی سیاسی و عمومی
دولت های عضو برایافراد دارای معلولیت،حقوق سیـاسـی و فرصتهایی را جهت بهره مندی از آنها بر مبنای برابر با سایرین ، تضمین می نمایند و متعهد میگردند كه :
(الف) تضمیننمایند،افراد دارای معلولیت می توانند بطور موثر و كامل در زندگی سیاسی و عمومی بر مبنای برابر با سایرین ، مستقیما یا از طریق نمایندگانی كه آزادانه برگزیده اند از جمله حق و فرصت افراد دارای معلولیت جهت رای دادن و برگزیده شدن ، مشاركت نمایند ، از جمله توسط:
(i) تضمین نمایند كه روند ، تسهیلات و منابع رای گیری مناسب، قابل دسترس و بسهولت قابل فهم و بهره گیری می باشند;
(ii) از حق افراد دارای معلولیت جهت رای دادن بطور مخفی و بدون هراس در انتخابات و رفراندومهای عمومی ، نامزد انتخابات شدن ، بطور موثر اداره ی را هدایت نمودن ، تمامی وظایف عمومی در تمامی سطوح دولتی را ایفاء نمودن وتسهیل در استفاده از فناوریهای جدید و كمكی در صورت مقتضی را مورد حمایت قرار دهند;
(iii) بیان آزادانه اراده افراد دارای معلولیت بعنوان رای دهندگان را تضمین نمایند و در این جهت و در جاییكه ضروری باشدبا درخواست آنان اجازه یاری در رای گیری به فرد مورد انتخاب آنها اعطاء گردد;
(ب) بطور فعال محیطی را كه افراد دارای معلولیت ، می توانند بطور موثر و كامل ، بدون تبعیض و بر مبنای برابر با سایرین ،در چارچوب امور عمومی مشاركت نمایند را ارتقاء بخشندو مشاركت آنان را در امور عمومی ترغیب نمایند، از جمله :
(i ) مشاركت در مجمع ها و سازمانهای غیر دولتی مرتبط با حیات سیاسی و عمومی كشور ، و در فعالیتها و اداره احزاب سیاسی;
(ii ) شكل دهی و عضویت سازمانهای ویژه افراد دارای معلولیت جهت معرفی افراد دارای معلولیت در سطوح محلی، منطقه ای ، ملی و بین المللی .
ماده ۳۰
مشاركت در حیات فرهنگی، تفریح، فراغت و ورزش
۱. دولت های عضو، حق افراد دارای معلولیت در جهت مشاركت در زندگی فرهنگی بر مبنای برابر با سایرین را برسمیت می شناسند ، و تمامی تدابیر مناسب را اتخاذ می نمایند جهت اطمینان از این كه افراد دارای معلولیت :
(الف) از دسترسی به مواد فرهنگیبصورت قابل دسترس برخوردار گردند;
(ب) از دسترسی به برنامه های تلویزیونی ، فیلم ، تئاتر و سایر فعالیتهای فرهنگی بصورت قابل دسترس برخوردار گردند;
(پ) از دسترسی به اماكن ویژه اجرای برنامه ها یا خدماتفرهنگی نظیر تئاتر، موزه، سینما، كتابخانه و خدمات گردشگری برخوردار گردند و تا سرحد امكان از دسترسی به یادمانها و اماكنی كه از نظر ملی و فرهنگی حائز اهمیت می باشند ، برخوردار گردند. ۲.دولت های عضو، تدابیر مناسبی را برای توانمند ساختن افراد دارای معلولیت جهت برخورداری از فرصت توسعه و بهره گیری از تواناییهای خلاقانه، فكری وهنری آنها نه تنها بواسطه انتفاع شخصی آنها بلكه جهت اغنای جامعه ، اتخاذ می نمایند .
۳.دولتهای عضو ، تدابیر مناسبی را منطبق بر قوانین بین المللی اتخاذ می نمایند در جهت اطمینان از این كه حقوق مالكیت معنوی ،مانعی تبعیض آمیز و یا غیر منطقی را در دستیابی افراد دارای معلولیت به مواد فرهنگی ایجاد نمی نمایند.
۴.افراد دارای معلولیت ، بر مبنای برابر با سایرین از حق شناسایی و حمایت از هویت زبانی و فرهنگی مختص به خودشان ، شامل زبان ایماء و اشاره و فرهنگ ناشنوایان برخوردار می باشند.
۵.دولت های عضو ، با نیت توانمند ساختن افراد دارای معلولیت در جهت مشاركت بر مبنای برابر با سایرین در فعالیتهای تفریحی، فراغتی و ورزشی ، تدابیر مناسبی را اتخاذ می نمایند : (الف) مشاركت افراد دارای معلولیت را تا سرحد امكان در تمامی سطوح فعالیتهای عمده سازی ورزشی ترغیب و ارتقاء دهند;
(ب) اطمینان حاصل نمایند كه افراد دارای معلولیت ، از فرصت سامان دهی، توسعه و مشاركت در ورزشها و فعالیتهای تفریحی ویژه معلولیت برخوردارند ، و بدین منظور ، بر مبنای برابر با سایرین ، تدارك چارچوب ، آموزش و منابع مناسب راترغیب می نمایند;
(پ) اطمینان حاصل نمایند، افراد دارای معلولیت از دسترسی به اماكن ورزشی، تفریحی و گردشگری برخوردار می باشند;
(۳) از دسترسی كودكان دارای معلولیت برابر با سایر كودكان در مشاركت در بازی، تفریح و فعالیتهای ورزسی و فراغتی كه شامل فعالیتهای درون نظام مدارس نیز می شود ،اطمینان حاصل گردد ;
(۴) اطمینان حاصل گردد ، افراد دارای معلولیت از دسترسی به خدمات آنهایی كه در سازمان دهی فعالیتهای ورزشی ، فراغتی ، گردشگری وتفریحی درگیر هستند ، برخوردار می باشند;
ماده ۳۱
جمع آوری آمار و داده ها
۱.دولت های عضو متعهد می گردند تا اطلاعات مناسب شامل داده های پژوهشی و آماری را در جهت قادر ساختن آنهابرای تنظیم و اجرای سیاستها برای اثر بخشی به كنوانسیون حاضر ، جمع آوری نمایند .روند جمع آوری و حفظ این اطلاعاتبایستی: (الف) پادمانهای پذیرفته شده حقوقی شامل قوانین مربوط به حفظ اطلاعات را در جهت اطمینان از محرمانه بودن آنها و احترام به حریم شخصی افراد دارای معلولیت را بپذیرند;
(ب) در جهت حمایت از حقوق بشر و آزادیهای بنیادین و اصول اخلاقی ، در جمع آوری و استفاده از آمار ، هنجارهای پذیرفته شده بین المللی را بپذیرند.
۲.اطلاعات جمع آوری شده بر مبنای این اصل ، در صورت مقتضی بایستی به تفكیك ارائه گردد و در جهت كمك به ارزیابی اجرای تعهدات دولتهای عضو تحت كنوانسیون حاضراستفاده گردد و موانعی كه افراد دارای معلولیت در اعمال حقوقشان با آنها مواجه می گردند را شناسایی و بررسی نمایند.
۲. دولت های عضو ، مسئولیتنشر اینگونه اطلاعات را بعهده گرفته و از دسترسیافراد دارای معلولیت و دیگران به آنها، اطمینان حاصلنمایند .
ماده ۳۲
همكاریهای بین المللی
۱. دولت های عضو ، اهمیت همكاریهای بین المللی و ارتقاء آن در حمایت از تلاشهای ملی برای تحقق اهداف و مقاصد كنوانسیون حاضر رابرسمیت می شناسند ، و تدابیر مناسب و موثری را در مشاركت با جامعه مدنی، سازمانهای مرتبط منطقه ای و بین المللی بویژه سازمانهای مربوط به افراد دارای معلولیت ،اتخاذ می نمایند. تدابیر مذكور می تواند، از جمله در برگیرنده :
(الف) اطمینان از این كه همكاریهای بین المللی ازجملهبرنامه های توسعه بین المللی در برگیرنده و قابل دسترس افراد دارای معلولیت،می باشد ;
(ب) ظرفیت سازی رااز جمله از طریق تبادل و تقسیم اطلاعات، تجربیات، برنامه های آموزشی و رویه های مناسب ، تسهیل و تقویت نماید ;
(پ) همكاریپژوهشی و دسترسی به دانش فنی و علمی را تسهیل نماید;
(ت) در صورت مقتضی، از طریق انتقال فناوریها ، كمكهای اقتصادی و فنیشامل تسهیل دسترسی به فناوریهای مددی و قابل دسترس را تامین نمایند.
۲.مفاد این اصل ، فاقدهرگونه پیشداوری نسبت بهتعهدات هر یك از دولتها در ایفای تعهدات خود تحت كنوانسیون حاضر می باشد.
ماده ۳۳
نظارت و اجرای ملی
۱. دولت های عضو، بر مبنای نظام سازمانی خود ، یك یا چند مرجع ملی درون دولتی برای موضوعات مرتبط با اجرای كنوانسیون حاضر تعیین می نمایند، و توجه كافی در ایجاد و یا تعیین سازوكارهای هماهنگی دردرون دولت را بمنظور تسهیل در اقدامات مرتبط در بخشهای گوناگونو سطوحمختلف اعمال می نمایند.
۲. دولت های عضو، بر مبنای نظام اداری و حقوقی خودشان ،در درون دولت عضو،در صورت مقتضی ، چارچوبی از جمله یك و یا چند ساز و كار مستقل را بمنظور ارتقاء ، حمایت و نظارت بر اجرای كنوانسیون حاضر ایجاد، تعیین، تحكیم یا حفظمی نمایند . آنگاه كه چنین ساز و كاریتعیین و یا ایجاد گردد ، دولتهای عضو ، اصول مرتبط با نهادهای ملی در مورد حمایت و ارتقاء حقوق بشر را مد نظر قرار می دهند.
۳. جامعه مدنی و بالاخص افراد دارای معلولیت و سازمانهایی كه نماینده آنها می باشند در روند نظارتی ، بطور كامل بایستی مشاركت و مداخله نمایند.
ماده ۳۴
كمیته حقوق افراد دارای معلولیت
۱. كمیته ای در مورد حقوق افراد دارای معلولیت ( كه از این بعد‘كمیته’اطلاقمی گردد) ایجاد خواهد گردید كهوظایفی كه منبعد ارائه می گردد را متكفل گردد.
۲. كمیته در زمان اجرایی شدن كنوانسیون حاضر ، مركب از دوازده كارشناس خواهد بود . پس از تصویب یا الحاق شصت دولت دیگربه این كنوانسیون ، عضویت در كمیته تا شش عضو افزایش می یابد و حداكثر به هجده عضو بالغ می گردد.
۳. اعضای كمیته در ظرفیت شخصی به انجام وظیفه خواهند پرداخت و از جایگاه والای اخلاقی ، حسن تجربه و توانمندی در زمینه كاری كنوانسیون حاضر بایستی برخوردار باشند. از دولتهای عضو به هنگاممعرفی نامزدهای خود ، دعوت خواهد گردید تا توجه كافی به مفاد مندرج در اصل ۴.۳ كنوانسیون حاضر مبذول نمایند.
۴. دولت های عضو ، با در نظر گرفتن پراكندگی جغرافیایی یكسان ، در برگیرندگی اشكال گوناگون تمدنها ،شالوده نظامات حقوقی آنان ، حضور جنسیتی متوازنو مشاركت كارشناسان دارای معلولیت،اعضای كمیته را برمی گزینند.
۵.اعضای كمیته با رای مخفی ، طی جلسات گردهمایی دولت های عضو ،از میان فهرست نامزدهای دولت های عضو كه از میان اتباع خود برگزیده اند ، انتخاب می گردند . در جلسات مذكور، كه با حضور دو سوم دولتهای عضو رسمیت خواهند یافت ، افرادی كه بیشترین تعداد آراء و اكثریت مطلق آرای نمایندگان حاضر و رای دهنده دولت های عضو را به دست آورند ،به عضویت كمیته انتخاب خواهند شد.
۶. اولین انتخابات كمیته حداكثر ظرف شش ماه پس از قابل اجراء شدن كنوانسیون حاضر برگزار خواهد شد. حداقل چهار ماه پیش از برگزاری هر یك از انتخابات ، دبیر كل سازمان ملل متحد طی نامه ای خطاب به دولت های عضو ، از آنان دعوت خواهد كرد ، ظرف دو ماه نامزدهای خود را معرفی نمایند. دبیر كل متعاقبا فهرستی از اسامی همه نامزدها ، به ترتیب حروف القبا، و با ذكر نام دولتی كه آنها نامزد نموده است ، تهیه و به دولت های عضو كنوانسیون حاضر تسلیم خواهد كرد.
۷. اعضای كمیته برای یك دوره چهار ساله انتخاب خواهند شد .تنها برای یك بار دیگر واجد انتخاب می باشند .هر چند كه دوره عضویت شش نفر از اعضای منتخب در اولین انتخابات ، در پایان دو سال خاتمه خواهد یافت; بلافاصله پس از اولین انتخابات ، اسامی این شش نفر از طریق قرعه كشی توسط رئیس جلسهمورد اشاره در بند ۵ این اصل تعیین خواهد شد.
۸. انتخاب شش نفر دیگر جهت عضویت در كمیته ، طی برپایی انتخابات منظم و منطبق بر مفاد مرتبط این اصل صورت می گیرد.
۹.در صورتی كه یكی از اعضای كمیته فوت كند یا استعفاء دهد، یا به هر دلیلی اعلام نماید كه دیگر قادر به انجام وظیفه نمی باشد، دولت عضوی كه این عضو را نامزد كرده است ، كارشناس دیگری كه دارای شایستگی و واجد شرایط مندرج در مفاد مرتبط با این اصل باشد را منصوب خواهد كرد كه تا باقیمانده دوره به انجام وظیفه بپردازد.
۱۰. كمیته ، آئین نامه داخلی مختص به خود را تنظیم خواهد كرد .
۱۱. دبیر كل سازمان ملل متحد ، كاركنان و تجهیزات لازم را برای عملكرد موثر كمیته،تحت كنوانسیون حاضر فراهم خواهد نمود و جلسه مقدماتی خود را برپا خواهد كرد.
۱۲. با تایید مجمع عمومی ، اعضای كمیته ای كه بموجب كنوانیسیون حاضر تشكیل می شود از محل منابع سازمان ملل متحد ، بر اساس شرایط و مقتضیاتی كه مجمع عمومی تعیین می نماید و با در نظر گرفتن اهمیت مسئولیتهای كمیته ، مقرری دریافت می نمایند.
۱۳. اعضای كمیته از تسهیلات، مزایا و مصونیتهای ویژه كارشناسان در ماموریتسازمان ملل متحد ، مندرج در بخشهای ذیربط كنوانسیون مزایا و مصونیتهای سازمان ملل متحد،بایستی برخوردار گردند.
ماده ۳۵
گزارش دولتهای عضو
۱. دولت های عضو ، از طریق دبیر كل سازمان ملل متحد ، گزارش جامعی از تدابیر اتخاذ گردیده در مورد بمورد اجراء گذاشتن تعهداتشان تحت كنوانسیون حاضرو همچنین پیشرفتهای حاصله در این زمینه برای دولت عضو ، ظرف دو سال پس از اجرایی شدن كنوانسیون حاضر به كمیته تسلیم نماید.
۲.پس از آن ، دولت های عضو ، گزارشهای آتی را حداقل هر ۴ سال یكبار و از این زمان به بعد ، هر گاه كه كمیته درخواست كند ، تسلیم می نمایند.
۳. كمیته ، هر گونه راهنمایی كه در مورد محتوی گزارش لازم باشد را اعمالمی نماید.
۴. دولت عضوی كه گزارش اولیه جامع را به كمیته تسلیم كرده است ، نیاز نیست ، در گزارشات بعدی خود، اطلاعاتی كه قبلا ارائه نموده است را تكرار نماید. به هنگام تهیه گزارش برای كمیته ، از دولتهای عضو درخواست می گردد كه این عمل را در روندی شفاف و باز انجام داده و توجه كافی به مفاد مندرج در اصل ۴.۳ این كنوانسیون مبذول نمایند.
۵. می توان درگزارشاتعوامل و مشكلاتی كه تحت كنوانسیون حاضر ،بر میزان اجرای تعهدات تاثیر می گذارند را مشخص ساخت.
ماده ۳۶
بررسی گزارشها
۱. هر یك از گزارشها توسط كمیته مورد بررسی قرار می گیرد ، و بنا بر اقتضاء ، پیشنهادات و توصیه های كلی را در مورد گزارش ارائه و به دولت ذیربط ابلاغ می نماید. دولت عضو می تواند طی اطلاعاتی كه خود برمی گزیند ، به كمیته پاسخ دهد.كمیته می تواند اطلاعات بیشتری را از دولت ذیربط در مورد اجرای كنوانسیون حاضر درخواست نماید.
۲. در صورتیكه دولت عضو تاخیر عمده ای در ارائه گزارش خود نماید، كمیته می تواند به دولت ذیربط ضرورت بررسی نحوه اجرای كنوانیسون حاضر در آن دولت برمبنای اطلاعات موجود و موثق در اختیار كمیته را ابلاغنماید. ، اگر گزارش مربوطه ظرف مدت سه ماه پس از ابلاغ ، تسلیم كمیته نگردد، كمیته از دولت ذیربط دعوت خواهد نمود كه در چنین اقدامی مشاركت ورزد.در صورتیكه دولت عضو با ارائه گزارش مربوطه به پاسخگویی بپردازد ، مفاد بند ۱ این اصل نافذ خواهد بود.
۳. دبیر كل سازمان ملل متحد ، گزارشها را در اختیار تمامی دولت های عضو قرارخواهد داد .
۴. دولت های عضو ، گزارشهای خود را بطور گسترده ، در كشورشان در اختیار عموم قرار داده و دسترسی به پیشنهادات و توصیه های كلی مربوط به این گزارشات را تسهیل می نمایند .
۵. كمیته می تواند در صورت مقتضی ، گزارشهای دولتهای عضو كه حاوی درخواست برای مشاوره یا مساعدت فنی یا نمایانگر نیاز باشد را همراه با ملاحظات وتوصیه هاییكه ممكن است كمیته در این زمینه داشته باشد،برای سازمانهای تخصصی، صندوقها و برنامه های سازمان ملل و سایر نهادهای واجد صلاحیت ارسال نماید.
ماده ۳۷
همكاری بین دولت عضو و كمیته
۱. هر یك از دولت های عضو با كمیته همكاری می نماید و كمیته اعضای خود را در ایفای ماموریتشان یاری می نماید.
۲.كمیته در ارتباط با دولتهای عضو ، توجه كافی به راهها و روشهای گسترش ظرفیت ملی در اجرای كنوانسیون حاضر از جمله از طریق همكاریهای بین المللی را مبذول می نماید.
ماده ۳۸
ارتباط كمیته با سایر نهادها
بمنظور پیشبرد اجرای موثر كنوانسیون حاضر و ترغیب همكاریهای بین المللی در زمینه های مورد پوشش كنوانسیون حاضر :
(الف) سازمانهای تخصصی و سایر نهادهای سازمان ملل متحد از حق حضور در بررسی اجرای مفاد كنوانسیون حاضر تا آنجاییكه در حوزه اختیارات آنان قرار می گیرد ، برخوردار می گردند. كمیته می تواند از سازمانهای تخصصی و سایر نهادهای واجد صلاحیت جهت ارائه توصیه های كارشناسانه در اجرای كنوانیسیون در زمینه هایی كه در حوزه اختیارات آنان قرار می گیرد ، دعوت نماید.كمیته می تواند از سازمانهای تخصصی و سایر نهادهای سازمان ملل متخد برای ارائه گزارش در مورد اجرای كنوانسیون در زمینه هایی كه در حوزه اختیارات آنان قرار می گیرد ، دعوت نماید.
(ب) كمیته در صورت مقتضی در اعمال اختیاراتش با سایر نهادهای ذیربط كه بموجب معاهدات حقوق بشری تاسیس گردیده اند،با هدف تضمین پیوستگی در هدایت گزارش دهی، پیشنهادات و توصیه های كلی مربوطه و پرهیز از دوباره كاری و هم پوشی در اجرای عملكرد آنان، به مشاوره می پردازد.
ماده ۳۹
گزارش كمیته
كمیته هر دو سال یكبار به مجمع عمومی و شورای اقتصادی و اجتماعی در مورد فعالیت هایش گزارش می دهد ، و می تواند بر مبنای بررسی گزارشها و اطلاعات واصله از دولت عضو ، پیشنهادات و توصیه های كلی ارائه نماید. در گزارش كمیته ، چنین پیشنهادات و توصیه های كلی توامبا نظرات دولتهای عضو در صورت امكان ، درج خواهد گردید.
ماده ۴۰
كنفرانس دولتهای عضو
۱. دولت های عضو ، بمنظور بررسی موضوعات مرتبط با اجرای كنوانسیون حاضر،بطور منظم در كنفرانس دولتهای عضو گردهم می آیند.
۲. حداكثر شش ماه پس از بمورد اجراء در آمدن كنوانسیون حاضر ، كنفرانس دولتهای عضوتوسط دبیر كل سازمان ملل متحد برپا خواهد شد. نشستهای آتی توسط دبیر كل سازمان ملل متحد بصورت هر دو سال یكبار و یا بنا به تصمیم متخده در كنفرانس دولتهای عضو ، بر پا خواهد شد.
ماده ۴۱
امین
دبیر كل سازمان ملل متحد ،امین كنوانسیون حاضر محسوب می گردد.
ماده ۴۲
امضاء
كنوانسیون حاضر جهت امضاء تمامی دولت ها و سازمانهای ائتلاف منطقه ای در مقر سازمان ملل متحد در نیویورك از تاریخ ۳۰ مارس ۲۰۰۷ مفتوح می باشد.
ماده ۴۳
قید رضایت
كنوانسیون حاضر منوط به تصویب دولت های امضاء كننده و تایید رسمی سازمانهای ائتلاف منطقه ای امضاء كننده می باشد . كنوانسیون برای الحاق هر یك از دولت ها یا سازمانهای ائتلاف منطقه ای كه امضاء ننموده اند ، مفتوح می باشد.
ماده ۴۴
سازمانهای ائتلاف منطقه ای
۱. “سازمان ائتلاف منطقه ای “عبارت است از سازمانی كه توسط دولت های مقتدر در یك منطقه ای تاسیس گردیده اند و دولت های عضو این سازمانها ، صلاحیت خود را در ارتباط با موضوعات مترتب این كنوانسیون به آنان احاله نموده اند. چنین سازمانهایی رسما مراتبتایید یا الحاق به كنوانسیون و محدوده صلاحیت خود در ارتباط با موضوعات مترتب این كنوانسیون رااعلام می نمایند. متعاقبا ،آنهاامین را از هر گونه تغییرات بالقوه در محدوده صلاحیت خود مطلع خواهند ساخت.
۲.در كنوانسیون حاضر،اطلاق “دولت های عضو “به چنین سازمانهایی در محدوده صلاحیت آنان نافذ است.
۳. در مورد اهداف اصل ۴۵ بند ۱ و اصل ۴۷ بندهای۲ و ۳ هر گونه سندی نزد سازمانهای ائتلاف منطقه ای در نظر گرفته نخواهد شد.
۴.سازمانهای ائتلاف منطقه ای می توانند در زمینه موضوعات در حیطه صلاحیت آنان حق خود مبنی بر شركت در رای دادن در كنفرانس دولت های عضو را اعمال نمایند ، كه تعداد آراء آنان برابر تعداد دولت های عضو آنان می باشدكهعضو كنوانسیون حاضر باشند . در صورتیكه هر یك از دولت های عضو سازمانهای مذكور ، حق خود در رای دادن را اعمال نمایند ، در آن صورت ،چنین سازمانی نمی تواند در رای دادن شركت نماید و بالعكس .
ماده ۴۵
قابلیت اجرا
۱. كنوانسیون حاضر ، سی روز پس از سپرده شدن بیستمین سند تصویب یا الحاق قابل اجراء خواهد بود. ۲. تاریخ قابل اجراء شدن كنوانسیون حاضر جهت هر یك از دولت ها و سازمانهای ائتلافی منطقه ای ،كه پس از سپرده شدنبیستمین سند تایید یا الحاق ، كنوانسیونرا تصویب می نمایند ، سی روز پس از تاریخ سپردن سند تصویب یا الحاق توسط آنان خواهد بود.
ماده ۴۶
تحفظ
۱. تحفظی كه با هدف و مقصود كنوانسیون حاضر ، مغایرت داشته باشد ، مجاز نیست. ۲. تحفظ در هر زمان ، قابل باز پس گیری است.
ماده ۴۷
اصلاحیه
۱. هر یك از دولت های عضو می تواند اصلاحیه ای را در مورد كنوانسیون حاضر را پیشنهاد نموده و آن را به دبیر كل سازمان ملل متحد تسلیم نماید. دبیر كل ، اصلاحیه پیشنهادی را برای دولت های عضو ارسال خواهد نمود و از آنها درخواست خواهد كرد ، نظر خود را در باره برپایی كنفرانس دولت های عضو بمنظور بررسی و تصمیم در مورد پیشنهادات ، اعلام نمایند. چنانچه ظرف چهار ماه از تاریخ ارسال مذكور ، حداقل یك سوم دولتهای عضو موافق چنین كنفرانسی باشند ، دبیر كل كنفرانس را با پشتیبانی سازمان ملل متحد برگزار خواهد كرد. هر اصلاحیه ای كه به تصویب اكثریت دو سوم دولتهای عضو حاضر و رای دهنده برسد ، توسط دبیر كل به مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای تصویب و متعاقبا جهت تمامی دولتهای عضو برای قبول ، تسلیم خواهد شد.
۲. اصلاحیه ای كه مطابق بند ۱ این اصل مورد پذیرش و تصویب قرار گرفته باشد ، سی روز پس از این كه اسناد پذیرفته شده به دو سوم تعداد دولت های عضو از تاریخ پذیرش اصلاحیه بالغ گردد ، قابل اجراء می شود . از این زمان به بعد ، سی روز پس از سپردن سند پذیرش از سوی دولت عضو، اصلاحیه برای آن دولتقابل اجراء می باشد. هر اصلاحیه ای تنها برای آن دسته از دولت های عضوكه آن را پذیرفته اند الزام آور است.
۳.در صورتیكه اصلاحیه ای طی اجماع در كنفرانس دولت های عضو مطابق بند ۱ این اصل كه انحصارا مرتبط با اصول ۳۴، ۳۸ ۳۹ و ۴۰ می باشد ، مورد پذیرش و تصویب قرار گیرد،برای تمامی دولت های عضو ، سی روز پس از اینكه اسناد سپرده شده در مورد پذیرش به دو سوم تعداد دولت های عضو از تاریخ پذیرش اصلاحیه بالغ گردد، قابل اجراء می باشد.
ماده ۴۸
خروج از كنوانسیون
هر یك از دولت های عضو می تواند با ارسال اعلامیه كتبی جهت دبیر كل سازمان ملل متحد از عضویت كنوانسیون حاضر خارج گردد. خروج از عضویت كنوانسیون یك سال پس از تاریخ دریافت اعلامیه توسط دبیر كل صورت می پذیرد.
ماده ۴۹
قالبهای قابل دسترس
متن كنوانسیون حاضر بایستی در قالبهای قابل دسترسارائه گردد.
ماده ۵۰
متون اصلی
متون عربی ، چینی ، انگلیسی ، فرانسوی ، روسی و اسپانیایی كنوانسیون حاضر از اعتبار یكسان برخوردارند .
با حضور امضاء كنندگان تام الاختیار زیر كه از طرف دولتهای متبوع خود برای این امر كاملا مجاز می باشند، كنوانسیون حاضر به امضاء رسید.